بررسی سازگاری و ناسازگاری رویشی و تنوع ژنتیکی جدایه های فوزاریوم عامل پژمردگی گیاهان جالیزی

بیماری پژمردگی فوزاریومی ناشی از قارچ fusarium oxysporum f.sp melonis متداول¬ترین و گسترده ترین بیماری در خربزه است که در چند کشور جهان و از جمله ایران گزارش شده است. استفاده از ارقام مقاوم یکی از موثرترین روش¬های مدیریت این بیماری محسوب می¬شود، اما به منظور انتخاب و توسعه ارقام مقاوم آگاهی از تنوع ژنتیکی جمعیت¬های این قارچ ضروری است. در این مطالعه تنوع ژنتیکی جمعیت این بیمارگر در استان خراسان رضوی بررسی گردید. بدین منظور 20 جدایه قارچf. oxysporum f.sp. melonis، عامل پژمردگی خربزه از استان خراسان (کلکسیون گروه گیاهپزشکی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان) انتخاب و با استفاده از گروه¬های سازگاری رویشی و روش issr تنوع ژنتیکی آن¬ها بررسی شد. برای بررسی گروه¬های سازگاری رویشی، ابتدا جهش یافتگان نیت به صورت سکتورهائی در محیط های مختلف کلرات دار تولید شده، سپس کلاس فنوتیپی جهش یافتگان براساس مشخصات رشدی پرگنه آن ها روی محیط پایه حاوی یکی از پنج نوع منبع نیتروژن (نیترات سدیم، نیتریت سدیم، تارتارات آمونیوم، اسید اوریک و هیپوزانتین) تعیین گردید. بر این اساس 68% از موتانت های نیت در کلاس فنوتیپی nit1، 18% آن ها در کلاس nit3 و 14% آن ها در کلاس فنوتیپی nitm قرار گرفتند. به منظور انجام آزمون های مکمل سازی و تعیین گروه های سازگاری رویشی، بین تمامی جهش یافتگان nitm هر جدایه با جهش یافتگان nit1 یا nit3 سایر جدایه ها کشت متقابل انجام شد. در نتیجه بین جدایه¬ها، سازگاری رویشی مشاهده نشد و جدایه ها در 20 گروه سازگاری رویشی قرار گرفتند. همچنین تنوع ژنتیکی این جدایه ها با استفاده از بیست آغازگر بررسی شد. تجزیه خوشه¬ای داده¬های issr با استفاده از روش upgma و ضریب تشابه sm جدایه¬ها را در سطح تشابه 60 درصد در پنج گروه قرار داد. این نتایج نشان داد که تنوع ژنتیکی قابل ملاحظه¬ای در بین جدایه¬های قارچ عامل پژمردگی فوزاریومی خربزه در استان خراسان رضوی وجود دارد. از طرف دیگر با توجه به آنالیز کلاستر و دندروگرام ترسیم شده چنین نتیجه گیری شد که به جز موارد محدود بین پراکنش جغرافیایی و گروه های ژنتیکی ارتباط مشخصی وجود نداشت.